Sluit je ogen even. Stel je voor dat je omringd bent door heel veel boeken. In stilte kun je je de kennis, talen, tradities van mensen en religies, gewoonten en tradities, angsten en verwachtingen van de mensheid voorstellen. Als elk boek zou kunnen spreken, zou het de soundtrack van de geschiedenis van de mensheid worden.
Welkom op het eiland Lesbos, een parel voor Klein-Azië. Mytilene, de hoofdstad, werd gesticht in de 11e eeuw voor Christus. De geschiedenis van de Middellandse Zee heeft zijn sporen nagelaten in de straten en muren van het eiland.
Muren en kastelen die werden gebouwd door de Byzantijnen, de Gattilusios en de Ottomanen en die drie hoofdpunten van het eiland vormen; Mytilene, Mithimna, (huidige Molyvos de belangrijkste toeristische bestemming van het eiland) en Sigri (een Ottomaans dorp dat tegenwoordig wordt omringd door het versteende woud van UNESCO dat dateert van 20 miljoen jaar geleden). Door de jaren heen heeft het eiland en zijn bevolking hun authenticiteit behouden, zodat iedereen die op het eiland komt, de pure betekenis van de oude Griekse gastvrijheid kan voelen.
De kazerne heeft echte en nep-rijken, oorlogen en vredesakkoorden voorbij zien komen die leven onder de monarchie en de republiek. De kazerne staat er nog steeds en verwelkomt nog steeds levens op de vlucht, onbeweeglijk en tegelijkertijd door de geschiedenis, met het prachtige massief van Schneeberg op de achtergrond. Het verhaal van de kazerne was niet voorbij in 1945, toen het een militair hospitaal werd. Na het einde van de oorlog werd de kazerne in gebruik genomen als het hoofdkwartier van de Sovjettroepen in Oostenrijk. Hun terugtrekking viel samen met de oprichting van een duidelijke scheiding, het ‘IJzeren Gordijn’, dat sommige mensen probeerden te doorkruisen. In de jaren vijftig raakte de kazerne verbonden met de Koude Oorlog-grens tussen het Westen en het socialistische blok. Daarom veranderde de oude faciliteit van een plaats van militaire training in een ontvangstlocatie.
De eerste vluchtelingen die het kamp bereikten in 1956, waren de Hongaren die op de vlucht waren voor de onderdrukking van de Sovjets. In 1968 was het de beurt aan de Tsjechoslowaakse vluchtelingen na de onderdrukking tijdens de Praagse Lente. In 1973, toen de Chileense dissidenten vluchtten voor de slachtingen van het Pinochet-regime, begon de Spaanse taal te galmen in de gangen. Later arriveerden Iraniërs en Irakezen, op de vlucht voor de revolutie en de oorlog. In 1982 bereikten Polen het kamp na de stakingen en het verbod op de beweging Solidarnosc. Maar ook waren er vluchtelingen die bescherming zochten voor onheil uit verre oorlogen, zoals Vietnam en Oeganda. Aan het einde van de jaren tachtig was het de beurt aan Roemenen, ontsnapt aan het instortende regime van Ceausescu. Tussen 1992 en 1995 brak er opnieuw een oorlog uit in de buurt, die van voormalig Joegoslavië. Ten slotte was de kazerne het kamp van Afghanen en Irakezen sinds 2001, tijdens de ‘wereldwijde oorlog tegen het terrorisme’.
Er waren torens net voor de ingang van het dorp, die de veiligheid van het dorp tegen aanvallen van piraten waarborgden. Vele hiervan zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven, bijvoorbeeld de Kourtzis-toren, die de bevolking waarschuwde in geval van een invasie. En vanaf zee, kwamen de culturen en ideeën het eiland op, met voortvluchtigen en bezoekers, en belangrijker nog, gevaren.
Moria was jarenlang een zomerbestemming voor de rijke inwoners van Mytilini. Het dorp staat ook bekend om het oude Romeinse aquaduct dat zich in het gebied bevindt – 500 meter van de laatste huizen aan de zuidgrens. Het is aannemelijk dat het is gebouwd tijdens het rijk van keizer Hadrianus (2e eeuw na Christus). De totale lengte was 26 kilometer vanaf de voet van de berg Olympos. Het aquaduct voorzag in watervoorziening in sommige districten van het eiland en leverde water aan de openbare baden, openbare fonteinen en de villa’s van Mytilene.
Sinds de oudheid tot op de dag van vandaag voorziet Moria de stad Mytilini van fruit en groenten, terwijl de 5 oliefabrieken die in de 19e eeuw in het gebied werden gebouwd, getuigen van de olieproductie als de belangrijkste bezigheid van de bevolking. In het district Moria werd lang geleden een oude mantelgroeve gevonden die als een van de belangrijkste monumenten van Lesbos en de Egeïsche Zee wordt beschouwd. Er wordt aangenomen dat de groeve voornamelijk liep van de Hellenistische tijd tot de late oudheid. Er werd materiaal uit de groeve gebruikt voor de bouw van monumenten in het oude Mytilini (onder meer het Oude Theater, het Romeinse aquaduct). Ook speelde de het materiaal uit de groeve een essentiële rol bij de bouw van belangrijke monumenten zoals in het oude Pergamos en Rome, maar ook vele andere gebieden van het Romeinse rijk.
Tegenwoordig zijn er in Moria veel mensen op de vlucht die worden verwelkomd, maar de situatie is niet eenvoudig. De geschiedenis leert ons dat dit eiland, deze gemeenschap, altijd een overgangsgebied is geweest, maar dat het met rust moet worden gelaten. Het risico is dat gevaren worden verward met kansen. Als dit gebeurt worden mensen gezien als vijanden en indringers, terwijl zij dat niet zijn.Door Christian Elia
Dit artikel werd oorspronkelijk Engelstalig gepubliceerd opde website van Snapshots From The Borders.
Illustraties via www.snapshotsfromtheborders.eu
Vertaling: WeGaanZeHalen.nl